English
Last Updated on 19:40 by Giorgos Tsekas
Ο Δημήτρης Πουλικάκος και το «Μεταφοραί Εκδρομαί ο Μήτσος» είναι πιο Metal απ’ όλους μας
Εν έτει 2020, αρκετοί αναγνωρίζουν την φιγούρα του Δημήτρη Πουλικάκου από την υποκριτική του δεινότητα όπως αυτή εκφράστηκε στις συμμετοχές του σε ταινίες και τηλεοπτικές σειρές από τη δεκαετία του 1970 έως και τη δεκαετία του 1990, τις εκφωνήσεις διαφημιστικών spots αλλά και την επιδεξιότητά του στην λογοτεχνική μετάφραση. Όσοι από την άλλη πλευρά, έχουν ασχοληθεί με την ελληνική ροκ σκηνή, ως αυτή σφυρηλατήθηκε και άνθισε από τα τέλη της δεκαετίας του ’60, αλλά έχουν και ένα μεράκι για το (μαγικό κατ’ εμέ) ραδιόφωνο, βλέπουν στο πρόσωπο του Πουλικάκου έναν άνθρωπο που αγάπησε (και εξακολουθεί να αγαπά) την μουσική Τέχνη και Δημιουργία με τρόπο αντικομφορμιστικό και καθόλα αντιδραστικό (ειδικά αναλογιζόμενοι την προ- και μετά-χουντική ιστορία της χώρας). Θα μπορούσε κανείς να πει πως μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων μυήθηκαν στους ήχους του rock ‘n roll, αλλά και τις σύζευξης του rock με την jazz, πάντοτε με μια καυστική και προκλιτική πολιτική πινελιά, αντάξια του Frank Zappa, μέσω των ραδιοφωνικών του εκπομπών σε διάφορους σταθμούς ανά καιρούς, αυτοαποκαλούμενος “Θείος Νώντας” (έτσι τον αποκαλούσε και ο Παύλος Σιδηρόπουλος, τον οποίο ο ίδιος αποκαλούσε ανηψιό), αφού ποτέ δεν χρησιμοποίησε το πραγματικό του όνομα σαν ραδιοφωνικός παραγωγός.
Γεννηθείς τον Ιανουάριο του 1943, ο Δημήτρης Πουλικάκος άρχισε από νωρίς να ασχολείται με την ροκ σκηνή, αφού υπήρξε μέλος του συγκροτήματος MGC, το οποίο οφείλει το όνομά του στον ηθοποιό Ντίνο Ηλιόπουλο, και αρχηγός του ροκ συγκροτήματος Εξαδάκτυλος και των Αχ-Βαχ (στους οποίους έπαιζαν εκτός των άλλων, ο Σταμάτης Σπανουδάκης και ο Άλεξ Σπυρόπουλος, γνωστός από το αγγλικό συγκρότημα των δεκαετιών 1960-1970 Nirvana, οι οποίοι καταπιάνονταν με το psychedelic pop & rock και το baroque & progressive rock. Η θητεία του δεν σταμάτησε φυσικά εκεί, αφού συνεργάσθηκε ως συνθέτης, εκτελεστής, παραγωγός και μουσικός με πολλούς άλλους Έλληνες rockers και συγκροτήματα όπως οι Βλάσης Μπονάτσος, Σταύρος Λογαρίδης, Θανάσης Γκαϊφύλλιας, μεταξύ άλλων.
Η ροκ – σχεδόν πάνκ – περσόνα του Πουλικάκου έχει να μας αφηγηθεί ιστορίες που πολλοί θα ζήλευαν αφού δεν τον ακουμπούν ούτε στο μικρό τους δαχτυλάκι. Για παράδειγμα, στις 14 Απριλίου του 1967, επιστρέφοντας στην Ελλάδα με ωτοστόπ από το Παρίσι – τρεις μέρες πριν από τη συναυλία των Rolling Stones στην χώρα – έφερε μαζί του 250.000 δόσεις LSD. Όταν έγινε το πραξικόπημα, σκόπευαν με την παρέα του να το ρίξουν στη λίμνη του Μαραθώνα. Τελικά, το πλάνο ναυάγησε και το χρησιμοποίησαν προς ιδία χρήση. Φυσικά, οι πολιτικές συνέπειες μιας τέτοιας ζωής που ερχόταν κατά μέτωπον αντίθετη με την αποστειρωμένη κοινωνία της Ψωροκώσταινας ήταν ουκ ολίγες, αφου χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Πουλικάκος είχε κατηγορηθεί ως «σατανικός εγκέφαλος διεθνούς σπείρας εμπορίου ναρκωτικών» και για «ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως» για τον θάνατο της πρώην συζύγου του. Στα 24 του χρόνια προφυλακίστηκε για 6 μήνες και απαλλάχθηκε 10 ολόκληρα χρόνια μετά με βούλευμα ως παντάπασιν αθώος. Η υπόθεσή του μπήκε στη διδακτέα ύλη της Νομικής.
Και θα αναρωτηθείτε, που θες να καταλήξεις;
Αφορμή για την καταγραφή των παραπάνω σκέψεων και γεγονότων (αλλά και όσων πρόκειται να αναφέρω παρακάτω) στάθηκε η νέα επικείμενη επίσκεψη του Πουλικάκου στη Θεσσαλονίκη και πιο συγκεκριμένα στο Stones Rock Bar στην περιοχή των Λαδάδικων στις 12 Φεβρουαρίου, έχοντας στο πλάι του τον Ν. Σπυρόπουλο των Σπυριδούλα. Έχοντας στη μνήμη μου εικόνες και συναισθήματα από την πρώτη και τελευταία φορά που τον απήλαυσα στον Μύλο πριν από καμιά δεκαετία και αναλογιζόμενη το σύγχρονο status quo της μουσικής (ειδικότερα της σκληρής έκφανσής της, ήτοι metal, punk κ.α.), προτείνω ανεπιφύλακτα στους αναγνώστες του συγκεκριμένου περιοδικού αλλά και σε όλους όσους καταφέρει να βρει δρόμο αυτό το άρθρο, να αδράξουν την ευκαιρία και να ακούσουν τον Πουλικάκο ζωντανά. Ο Δημήτρης είναι πιο Metal / Punk από την συντριπτική πλειοψηφία του κύκλου μας/σας.
Από όλη του τη δισκογραφία, θα ήθελα να σταθώ στον δίσκο του «Μεταφοραί Εκδρομαί Ο Μήτσος», αφού αποτελεί σταθμό στην ελληνική rock μουσική ιστορία. Ο συγκεκριμένος δίσκος σε μουσική, στίχους και ερμηνεία του ίδιου αποτελεί σχεδόν δικαιωματικά τον πρόδρομο της ελληνικής rock ‘n roll δισκογραφίας ενώ η ιστορική συναυλία του στο Δεύτερο Γυμνάσιο Ζωγράφου τον Ιούνιο του 1979 (γνωστή ως “Η συναυλία της βροχής” επειδή αναβλήθηκε 2 φορές λόγω κακοκαιρίας) αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στο ροκ κίνημα της εποχής.
Σε μια εποχή που τα κατάλοιπα της κατάπτυστης Χούντας ήταν πιο έντονα από ποτέ και της λογοκρισίας που αυτή επέφερε τα χρόνια που αποτελούσε καθεστηκυία τάξη, ο Πουλικάκος κυκλοφορεί το «Μεταφοραί Εκδρομαί Ο Μήτσος», και πιο συγκεκριμένα το 1976.
Από μουσικής άποψης, έχουμε να κάνουμε με έναν δίσκο που χαρακτηρίζεται από ενορχηστρώσεις πολλών επιπέδων, με τις επιρροές να εκτείνονται από την jazz και την soul στο σκληρό rock και rock ‘n’ roll, χωρίς να λείπει η εγχώρια επίδραση ειδών όπως το ρεμπέτικο και άλλων, πιο παραδοσιακών, ήχων. Γκρούβα, πνευστά, progressive ιδιαιτερότητες, εναλλαγές ρυθμών και συναισθημάτων συνθέτουν έναν απ΄τους πιο σημαντικούς ροκ δίσκους της περιόδου. Η εκτελεστική αριστεία αλλά και η έμπνευση που διαπνέει τα κομμάτια του δίσκου φέρουν τις σφραγίδες εξαίρετων μουσικών, με μικρή ή και μεγαλύτερη συμμετοχή, όπως οι Γιάννης Σπάθας, Γιάννης «Μπαχ» Σπυρόπουλος, Σταμάτης Σπανουδάκης, Λουκάς Σιδεράς, αλλά και των Παύλου Σιδηρόπουλου και Βλάση Μπονάτσου των οποίων οι πινελιές είναι ανεπαίσθητες μεν, παρούσες δε. Θα έλεγα πως η εκτελεστική αυτή αρτιότητα εντείνεται και γιγαντώνεται μέσα από την άλλοτε θεατρική – δραματική και άλλοτε έντονα συναισθηματική και συναισθησιακή παρουσία του Δημήτρη Πουλικάκου, που την αγκαλιάζει σαν βαρύς μανδύας και την εξυψώνει με την αυθεντικότητά της.
Φυσικά, κανείς δε μπορεί να παραμείνει μόνο στο μουσικό κομμάτι του δίσκου και να παραβλέψει το κοινωνικο-πολιτικό του υπόβαθρο. Άλλωστε κατ’ αυτόν τον τρόπο η εμπειρία θα ήταν λειψή. Ως συνέβη και με πολλά συγκροτήματα του σκληρού ήχου που σεβόμαστε και αγαπάμε, εξίσου και ο Πουλικάκος έπρεπε να ‘χρωματίσει’ τον δίσκο του με μηνύματα αντίδρασης και αντίστασης προς τα φαινόμενα της εποχής σε παράλληλη γραμμή με την σχεδόν αριστοφανική σάτιρά τους. Ανατρεπτικός και καυστικός, ο Δημήτρης (γιατί για φίλο τον νιώθω κι ας μην τον έχω γνωρίσει ποτέ, κι ας μην ανταλλάξαμε ούτε κουβέντα), καταπιάνεται με την πνευματώδη κατακεραύνωση του μικροαστικού τρόπου ζωής της εποχής, η διαχρονικότητα του οποίου συναντάται μέχρι και σήμερα και θα συναντάται για πάντα κατά τη γνώμη μου αν δεν αλλάξει αυτή η κοινωνία. Η κατάφορη εναντίωση στη Χούντα και όλα της τα παρακλάδια με ευγλωττία που δεν περιορίζεται καταδεικνύουν την αντικαταστολική διάθεσή του. Μια ματιά μόνο να ρίξει κανείς στους στίχους με καθαρό μυαλό αρκεί για να καταλάβει. Οι βαρύγδουπες υποσχέσεις και το όραμα για μια Ελλάδα νέα στο «Τί μας λές;», η χουντική μανία, σχεδόν διαστροφή, με τις παρελάσεις και τις πομπώδεις εορτές σε κάθε επέτειο της 21ης Απριλίου στο «Άνευ Ουσίας», το Σύνδρομο του Μεσσία που θα μας σώσει όλους από το Κακό και θα γιάνει κάθε μας «πληγή» ως άλλος ιατρός – προφανώς αναφερόμενος στον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο και της οριακά σχιζοφρενικής του παθογένειας – στο τραγούδι «Ο Γιατρός Παιδιά», επιβεβαιώνουν την ψυχεδελική προσπάθεια του Πουλικάκου να «μαυρίσει» την εποχή. Και φυσικά, καθότι η πολιτική έρχεται σε πλήρη συνάρτηση με την κοινωνία, δε μπορούν να λείπουν τα σχόλια για τον μικροαστισμό της περιόδου (παραδειγματικά στρέψε την προσοχή σου στο κομμάτι «Σούπερ Μάρκετ»), καθρεφτίζοντας τον χαρακτήρα του «λαού», ο οποίος έχει εξελιχθεί σε μια κωμική καρικατούρα του εαυτού του και κλείνεται εθελοντικά σε μικρά κουτάκια χωρίς θέληση να σπάσει τα δεσμά του. Σε μια κοινωνία που προσφάτως είχε ‘ελευθερωθεί’, με την ελευθερία να αποτελεί το υπέρτατο αγαθό, αποτελούσε επιλογή τούτος ο αυτοκαθορισμός και αυτοπροσανατολισμός. Σε δεύτερη ανάγνωση, τελικά δεν έχει αλλάξει τίποτα μέχρι και σήμερα.
Ο προαναφερόμενος καυστικός χαρακτήρας του δίσκου, επιβεβαιώνεται ακόμα κι από το εξώφυλλο του, όπου ο Δημήτρης Πουλικάκος εμφανίζεται ως άλλος μικρομεσαίος οικογενειάρχης που μόλις έχει κάνει τα ψώνια της ημέρας, σε μια φωτογραφία που αποτύπωσε ο Πιτ Κουτρουμπούσης το 1976, που είναι και η χρονιά κυκλοφορίας του δίσκου.
Για να μην κουράσω, θα καταλήξω λέγοντας πως το «Μεταφοραί Εκδρομαί Ο Μήτσος», ο διαχρονικός του χαρακτήρας αλλά και η μουσική του έκφραση, πληροί όλες τις προϋποθέσεις για να αγαπηθεί από κάθε θιασώτη της σκληρής μουσικής ή έστω να αποτελέσει τροφή για σκέψη για όλους μας, ειδικά όσον αφορά στον αντιδραστικό χαρακτήρα που εντάθηκε μέσα μας κατά κύριο λόγο από καλλιτέχνες και συγκροτήματα του εξωτερικού.
Θα ήθελα να κλείσω με τα λόγια του ίδιου του Δημήτρη, δημοσιευμένα σε πρόσφατη συνέντευξή του στο ελληνικό Vice:
“Η ελευθερία, σε αντίθεση με όσα πιστεύουν κάποιοι, απαιτεί και μεγάλη πειθαρχία. Όπως η αλητεία απαιτεί ευγένεια, αλλιώς είσαι ένας τσόγλανος.“. (για περισσότερα, βλέπε: https://www.vice.com/gr/article/59m75q/o-dhmhtrhs-poylikakos-dihgeitai-tis-zwes-toy-apo-ta-striptitzadika-ths-agglias-mexri-ta-matala-kai-th-fylakh ).
