English
Last Updated on 19:48 by Giorgos Tsekas
Δε μπορεί να αμφισβητήσει κανείς τη σημασία των στίχων σε ένα τραγούδι. Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής εμπειρίας που αντλεί ο ακροατής από αυτό. Πόσες φορές άλλωστε έχουμε σιγοτραγουδήσει στίχους από κομμάτια ακόμα και χωρίς να ακούσουμε τη μουσική; Στίχους που μπορεί να έχουν σκοπό να μας αφυπνίσουν, να εκφράσουν τα συναισθήματα του δημιουργού ή ακόμα και στίχους που προέρχονται από τη λογοτεχνία.
Από το χώρο της λογοτεχνίας είναι γνωστή η σχέση του φανταστικού με το metal και το rock. Αρκεί να σκεφτεί κανείς συγγραφείς όπως ο J.R.R. Tolkien, ο Michael Moorcock και ο Robert E. Howard. Πως θα ήταν άραγε οι Summoning, ένα συγκρότημα με album όπως “Lugburz”, “Minas Morgul” και “Dol Guldur”, χωρίς τον Tolkien; Πως θα ήταν οι Hawkwind αν δεν υπήρχε ο Moorcock, με τον οποίο είχαν συνεργαστεί και άμεσα κατά καιρούς; Ή οι Blind Guardian με το album “Nightfall in Middle Earth” (Tolkien) ή το τραγούδι “Quest for Tanelorn” (Moorcock) αν δεν είχαν διαβάσει κάποιον από αυτούς τους δύο; Ή ακόμα και οι Manilla Road με το κομμάτι “Book of Skelos” που εμπνεύστηκαν από τον Howard; Σίγουρα η μουσική και οι στίχοι τους θα ήταν πιο φτωχοί και μαζί θα είχαμε χάσει κι εμείς κάτι.
Η λογοτεχνία του φανταστικού (με την ευρύτερη έννοια του όρου) δεν περιορίζεται όμως στα ξωτικά, τους δράκους και τους μάγους. Υπάρχει και η επιστημονική φαντασία, η οποία μάλιστα σαν λογοτεχνικό είδος είναι αρκετά πλούσια και έχει πολλά παρακλάδια. Ήταν λοιπόν απολύτως λογικό ένα από τα πιο σκοτεινά και “άγρια” παιδιά της να επηρεάσουν συγκροτήματα του ακραίου ήχου. Ο λόγος γίνεται για το Warhammer 40000 (wh40k από εδώ και πέρα για λόγους ευκολίας). Αν και ξεκίνησε σαν επιτραπέζιο παιχνίδι με φιγούρες, σύντομα απέκτησε και λογοτεχνικό κομμάτι και πλέον υπάρχουν πάρα πολλά βιβλία, αλλά και παιχνίδια σε υπολογιστή, που διαδραματίζονται στο σύμπαν του. Για να κατανοήσει κανείς το χαρακτήρα αυτού του setting δεν έχει παρά να διαβάσει κομμάτι της περιγραφής του: “Ξεχάστε τη δύναμη της τεχνολογίας και της επιστήμης, γιατί πολλά ξεχάστηκαν για πάντα. Ξεχάστε την υπόσχεση της προόδου και της κατανόησης, γιατί στο ζοφερό και μαύρο μέλλον υπάρχει μόνο πόλεμος. Δεν υπάρχει ειρήνη ανάμεσα στα άστρα, μόνο μια αιωνιότητα μακελειού και σφαγής, και το γέλιο των διψασμένων (για αίμα) θεών” (ελεύθερη μετάφραση).
Ένας κόσμος με ιστορία δέκα χιλιάδων ετών πολέμου και καταστροφής. Άνθρωποι, διάφορες φυλές εξωγήινων αλλά και δαίμονες πολεμούν μεταξύ τους, άλλοι για την απόλυτη κυριαρχία και άλλοι απλά για την επιβίωση. Η ανθρωπότητα έχει μια τεράστια διαγαλαξιακή αυτοκρατορία, με τον αυτοκράτορα να διατηρείται με τεχνητά μέσα στη ζωή. Δέκα χιλιάδες χρόνια πριν οι μισές λεγεώνες του τον πρόδωσαν και καθοδηγούμενες από τους γιους του (και γενετικούς προπάτορες ο καθένας της δικής του λεγεώνας) επιτέθηκαν στη Γη. Τότε ο αγαπημένος του γιος Horus τον τραυμάτισε θανάσιμα και για δέκα χιλιάδες χρόνια ο Θεός Αυτοκράτορας κάθεται στο Χρυσό του Θρόνο, ενώ γύρω από τη φυσιογνωμία του έχει δημιουργηθεί ολόκληρη θρησκεία που, έχοντας μέχρι και τη δική της Ιερά Εξέταση, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από το δικό μας μεσαίωνα.
Οι προδότες στράφηκαν στους δαίμονες του Χάους οι οποίοι καραδοκούν στην δική τους παράλληλη διάσταση προσπαθώντας να διαφθείρουν και να καταστρέψουν την ανθρωπότητα. Πολλοί από αυτούς μετατράπηκαν σε δαίμονες, ενώ όλοι ορκίζονται πίστη και υποταγή σε κάποιον από τους τέσσερις θεούς του Χάους, αν όχι σε όλους.
Από τις εξωγήινες φυλές οι Tau, μια από τις νεότερες φυλές, πιστές στην έννοια του “Greater Good” καλούν τους άλλους να πορευθούν μαζί τους. Αλίμονο όμως σε όποιον αρνηθεί, διότι μετά ακολουθούν και αυτοί την τακτική του πολέμου. Οι Eldar ταξιδεύουν στα τεράστια διαστημόπλοια τους, προσπαθώντας να διατηρήσουν τα ψίχουλα του αρχαίου πολιτισμού τους, ενώ τα “ξαδέρφια” τους, οι Dark Eldar, είναι πειρατές που θέλουν σκλάβους για να βασανίσουν και να κάνουν τα πειράματά τους. Τα Orkz ζούνε μόνο για τον πόλεμο και οι Necrons με την ψυχρή λογική και τα ρομποτικά τους σώματα θέλουν να δουν όλη τη ζωή στο σύμπαν να εξαφανίζεται. Τέλος τα Tyranids (σκεφτείτε κάτι σαν τους εξωγήινους στο Starship Troopers) θέλουν απλά να φάνε όλη τη βιομάζα που υπάρχει για να αναπαραχθούν.
Δεν υπάρχει ελπίδα, και οποιαδήποτε καλοσύνη θα μπορούσε να υπάρξει καταστρέφεται στα αμέτρητα πεδία των μαχών. Λογικό λοιπόν συγκροτήματα του death και του black metal να αντλούν έμπνευση από ένα τέτοιο κόσμο. Η ματαιότητα, ο μηδενισμός αλλά και η ύπαρξη παντοδύναμων δυνάμεων του κακού αποτελούν μια πλούσια πηγή στιχουργικής θεματολογίας για τέτοια συγκροτήματα. Άξιο απορίας είναι πως αρκετοί οπαδοί δε γνωρίζουν πάντα την προέλευση αυτής της έμπνευσης, αλλά σκοπός του άρθρου είναι αφενός να διορθώσουμε αυτό το γεγονός και αφετέρου να παρουσιάσουμε αυτό το λογοτεχνικό παρακλάδι στους οπαδούς αυτούς.
Οι Bolt Thrower δε χρειάζονται συστάσεις. Το 1989 κυκλοφόρησαν το “Realm of Chaos”, το οποίο εκτός από το προφανές όνομα του album μοιράζεται και κάτι ακόμα με το wh40k, το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του επιτραπέζιου παιχνιδιού. Εκτός όμως από τον τίτλο του album και το εξώφυλλό και τα ίδια τα τραγούδια αποτελούν αναφορές στο wh40k. “Through the Eye of Terror” (το σημείο στο οποίο το σύμπαν συναντά το immaterium, δηλαδή το χώρο του Χάους), “Plague Bearer” (αναφορά στο Nurgle, έναν από τους θεούς του Χάους) και “World Eater” (μια από τις λεγεώνες των Space Marines, η οποία όμως πρόδωσε τον Αυτοκράτορα) είναι σαφώς επηρεασμένα από το συγκεκριμένο setting. Δύο χρόνια μετά κυκλοφόρησαν το “Warmaster”, πιθανή αναφορά στον Horus στον οποίο δόθηκε ο τίτλος αυτός από τον Αυτοκράτορα. Και αν αυτά δεν αρκούν για να πειστεί κανείς δε χρειάζεται παρά να διαβάσει κανείς μια συνέντευξη τους στο Chamber of Sorrow Zine το 1995 στην οποία ο Barry Thomson δηλώνει ξεκάθαρα πως ο Gavin Ward, ο Karl Willets αλλά και ο Andrew Whale ήταν πορωμένοι παίχτες του wh40k.
Στους εμπνευσμένους από αυτό τον κόσμο ανήκουν και οι Γάλλοι Otargos. Το “Xeno Kaos” (2015) αντλεί, με βάση την περιγραφή που δίνουν οι ίδιοι, στίχους από την κβαντική φυσική, τη θεωρία των πολλαπλών συμπάντων αλλά και το wh40k. Τραγούδια όπως “The Ruinous Powers” (ένας ακόμα χαρακτηρισμός των θεών του Χάους) και “Dark Mechanicus” (πρώην μέλη του Adeptus Mechanicus που πρόδωσαν την ανθρωπότητα και ακολούθησαν το Χάος) δείχνουν σαφέστατα αυτή την επιρροή.
Ακολουθούν οι Debauchery που είναι τόσο χαρακτηριστικά χωμένοι στο wh40k όσο και οι Bolt Thrower. Το πρώτο τους album, “Kill Maim Burn”, έχει σαν τίτλο τη φράση του Kharn των World Eaters, στο δεύτερο album τους έχουν το “Blood for the Blood God” που αποτελεί και μια ωδή στον Khorne και τη φράση των οπαδών του “Blood for the Blood God! Skulls for the Skull Throne!”, ενώ τέλος στο “Fuck Humanity” (2015) υπάρχει το τραγούδι “For The Emperor” που περιγράφει με λίγα λόγια την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αυτοκρατορία αλλά και πως ακριβώς πολεμά. Όχι απλά έχουν μια ιδιαίτερη αδυναμία στο wh40k αλλά και στον Graham McNeill, έναν από τους πιο γνωστούς συγγραφείς του χώρου. Τέλος στη σελίδα τους στο facebook πέραν των κλασσικών αναρτήσεων για συναυλίες θα δει κανείς και φωτογραφίες από το ίδιο το παιχνίδι (είτε wh40k είτε τη fantasy εκδοχή του).
Εκτός όμως από τα γνωστά συγκροτήματα που ανέφερα υπάρχουν και πιο underground, όπως οι The Word Bearers. Εκτός από το όνομα τους, το οποίο είναι ξεκάθαρη αναφορά σε μια από τις λεγεώνες που πρόδωσαν τον αυτοκράτορα, όλα τα τραγούδια στο demo τους αναφέρονται στο wh40k: “Lust, Pleasure, Pain” (ο ορισμός του Slaanesh – θεός του Χάους), “Slaughter” (τραγούδι για τον Khorne) κλπ.
Σίγουρα υπάρχουν πολλά περισσότερα σχήματα που άντλησαν έμπνευση από το συγκεκριμένο setting, καθώς και άλλα τα οποία ίσως ασχολήθηκαν, ίσως και όχι. Η ερμηνεία των στίχων άλλωστε είναι πολλές φορές κάτι δύσκολο και βασίζεται στις γνώσεις και τα βιώματα του εκάστοτε ακροατή. Αν προσθέσουμε και την έννοια του συλλογικού υποσυνειδήτου (άλλωστε μπορεί το wh40k να είναι προϊόν φαντασίας αλλά δεν παύουν οι συγγραφείς του να επηρεάζονται όπως και εμείς από την ιστορία αλλά και τη μυθολογία) τότε γίνεται ακόμα πιο εύκολη η ταύτιση τραγουδιών με συγκεκριμένες θεματολογίες.
Έτσι μπορεί κανείς να θεωρήσει πως οι Messuggah με το “Future Breed Machine” αναφέρονται στους Necrons, ενώ οι Machine Head με το “Imperium” ίσως τραγουδάνε την ανάγκη που έχει κάθε πολίτης της αυτοκρατορίας να επαναστατήσει ενάντια στο μηχανισμό που τον έχει σαν απλό γρανάζι. Είναι οι ερμηνείες απόλυτα σωστές; Ίσως όχι, αλλά αρκετοί οπαδοί του wh40k θα αναγνωρίσουν τα κοινά σημεία.
Η τέχνη, λένε, μιμείται τη ζωή. Το κάνει με πολλούς τρόπους και μέσα. Είτε αυτά είναι πεζά κείμενα, είτε ποίηση (μήπως οι στίχοι πολλών τραγουδιών δεν αποτελούν μια μορφή ποίησης;), είτε με τη μουσική. Ακόμα και αν ο στίχος προέρχεται από ένα φανταστικό κόσμο δεν παύει να έχει αξία και χρήση στον πραγματικό. Την προέλευση του δεν την αναζητούμε για να βαθμολογήσουμε αλλά για να καταλάβουμε ακόμα καλύτερα ένα τραγούδι και να μπορέσουμε να το νιώσουμε όσο περισσότερο γίνεται. Και μέσα από αυτή την ένωση είτε να αντιδράσουμε στα δρώμενα γύρω μας είτε να τα αλλάξουμε.
Αξίζει ένα ευχαριστώ σε κάποιους φίλους που γουστάρουν και wh40k αλλά και ακραίες μουσικές για τα στοιχεία αλλά και τις απόψεις που μοιράστηκαν μαζί μου. Rob Grind, Jordan Swait, Tylo Wynkler, Marc Collins και Lee Collum σας ευχαριστώ για το χρόνο και τις πληροφορίες που μου δώσατε.
